| 1 | TE HAEATA.
|
|---|
| 2 | tena, te kura, te mahi Pakeha, te mohio-
|
|---|
| 3 | tanga o te Pakeha. Kahore he Kura i o
|
|---|
| 4 | koutou matua, kuare ana ratou, tupu ku-
|
|---|
| 5 | are ana koutou. Engari tenei, kua wai
|
|---|
| 6 | kura mo a koutou tamariki, kura Maori,
|
|---|
| 7 | kura Pakeha, kura pukapuka, kura tuhi-
|
|---|
| 8 | tuhi, kura whika, kura whakaatu i nga ti-
|
|---|
| 9 | kanga katoa o te moni, o te rakau, o te
|
|---|
| 10 | taonga, o te hoko, o nga mea katoa. Na,
|
|---|
| 11 | kia aroha koutou ki te kura mo a koutou
|
|---|
| 12 | tamariki, kia ngakau nui ki tena mea.
|
|---|
| 13 | Kia mea he kura ki nga kainga katoa.
|
|---|
| 14 | Kia tika hoki te whakaaro ki te kai-wha
|
|---|
| 15 | kaako: e mahi ana ia i te kura mo a kou-
|
|---|
| 16 | tou tamariki, e mahi ana koutou i te ora-
|
|---|
| 17 | nga mona. "He utu ki a ia, e tika nei
|
|---|
| 18 | te utu." Kati te hoko paura, pu, mata;
|
|---|
| 19 | engari, ko o koutou taonga kia rongoatia.
|
|---|
| 20 | hei utu mea mo te kura, kia pono ai te
|
|---|
| 21 | kura mo a koutou tamariki.
|
|---|
| 22 | Tetahi: Tukua a koutou tamariki kia
|
|---|
| 23 | akona ratou ki nga mahi Pakeha; kia
|
|---|
| 24 | meinga ai ratou he tohunga Pakeha. He
|
|---|
| 25 | aha te pai o te tohunga Maori? Kahore
|
|---|
| 26 | ra hoki. Heoti ano tona tohungatanga,
|
|---|
| 27 | he kuwaretanga. Ka ngaro tena tohu-
|
|---|
| 28 | ngatanga. Engari te tohungatanga Pa-
|
|---|
| 29 | keha e nui haere ana. Koia ahau ka mea
|
|---|
| 30 | ai. kei ngaro o koutou tamariki i te ku-
|
|---|
| 31 | waretanga ; tukua kia whakaakona ratou
|
|---|
| 32 | e te Pakeha, kia waiho ratou i muri i u
|
|---|
| 33 | koutou, hei tohunga mo te ao nei; hei
|
|---|
| 34 | tohunga hanga kaipuke, hei tohunga hu-
|
|---|
| 35 | nga whare, hei tohunga ruri whenua, hei
|
|---|
| 36 | tohunga mahi rongoa, hei tohunga whatu
|
|---|
| 37 | kakahu, hei tohunga tui hu, hei tohunga
|
|---|
| 38 | tahu toki, hei tohunga hoki mo nga tini
|
|---|
| 39 | mahi a te Pakeha. Na, kia tika hoki te
|
|---|
| 40 | whakaaro ki nga Kai-tohutohu. E wha-
|
|---|
| 41 | kaako ana ia i a koutou tamariki, e mahi
|
|---|
| 42 | ana koutou i te oranga mona. He utu ki
|
|---|
| 43 | a ia e tika nei te utu." Kati te hoko pau-
|
|---|
| 44 | ra, pu mata, ko o koutou taonga, me ro-
|
|---|
| 45 | ngoa, hei hoko mea mo o koutou tamariki,
|
|---|
| 46 | mo ta ratou mahi hou, mo ta ratou mahi
|
|---|
| 47 | tohunga.
|
|---|
| 48 | Tenei hoki tetahi. Ko nga mohiota-
|
|---|
| 49 | nga o te Pakeha kia riro i u koutou ta-
|
|---|
| 50 | mariki : te reo Pakeha, te tuhituhi Pake-
|
|---|
| 51 | ha, nga pukapuka Pakeha, nga mohiota-
|
|---|
| 52 | nga o te Pakeha ki nga tini mea katoa. E
|
|---|
| 53 | taea te korero ena mohiotanga? Titiro
|
|---|
| 54 | ki ona kaipuke tima, ki ona kaata tima,
|
|---|
| 55 | ki ona mira, ki ona karaka, ki ona perehi
|
|---|
| 56 | ta pukapuka, ki ona mea katoa, kia maha,
|
|---|
| 57 | mana noa atu. Na ! kia riro enei mea i
|
|---|
| 58 | a koutou tamariki, ka tahi ka tino ranga-
|
|---|
| 59 | tira, kia ki o ratou ngakau i enei mea, na
|
|---|
| 60 | ka tahi ka mutu te whawhai, aro, ka tahi
|
|---|
| 61 | ka kore rawa te ngakau tutu, te hiahia
|
|---|
| 62 | whawhai. Kei mea koutou e kore enei
|
|---|
| 63 | mea e riro i a koutou tamariki, kahore,
|
|---|
| 64 | ka riro ano i a ratou ki te ako. E tika
|
|---|
| 65 | ana, e kore e riro katoa i te tau kotahi,
|
|---|
| 66 | otiia, rae mahi, me ako, me kura, me ma-
|
|---|
| 67 | nawanui, me ngakau nui. Kua mohio
|
|---|
| 68 | ano etahi ki etahi o enei mea, kua mohio
|
|---|
| 69 | ki te kamura ware, kua mohio ki te mahi
|
|---|
| 70 | paamu, ki te mahi whiti, ki te huri para-
|
|---|
| 71 | oa, ina, kia whai ngakau koutou ki enei
|
|---|
| 72 | mea, ka kitea katoatia. E hoa ma, kia
|
|---|
| 73 | penei ta tatou mahara ki a koutou tama-
|
|---|
| 74 | riki, kia whakatupu Pakeha.
|
|---|
| 75 | 2. Kia tika hoki te mahara ki o koutou
|
|---|
| 76 | kainga, ara, ki o koutou nohoanga. Ti-
|
|---|
| 77 | tiro ki o te Pakeha kainga, e noho huihui
|
|---|
| 78 | ana, ara e noho taone ana ; otiia, e noho
|
|---|
| 79 | tika ana, he whare ano mo tena tangata
|
|---|
| 80 | me tona hoa, me o rana tamariki, he ru-
|
|---|
| 81 | ma ano mo nga, matua. he ruma ano mo
|
|---|
| 82 | ia tamariki, mo ia tamariki, he ruma ano
|
|---|
| 83 | mo te manuhiri ; e kore e moe huihui,
|
|---|
| 84 | koia tena e te whanau, kia pena koutou.
|
|---|
| 85 | Waihoki, ko nga kai tiaki, ko nga katipa,
|
|---|
| 86 | ko nga kai-whakawa, hei pehi i te kino.
|
|---|
| 87 | Ka tino tetahi tangata, ka tahae ranei, kai
|
|---|
| 88 | kohuru ranei, e kore e oho katoa te ta-
|
|---|
| 89 | ngata ; e whakaaro ana ki nga katipa,
|
|---|
| 90 | nga kai-whakawa, kua oti te whakarite
|
|---|
| 91 | hei rami i te kino. Haere arm nga katipa,
|
|---|
| 92 | hopu marie ana i te tangata hara, kawe
|
|---|
| 93 | marie ana ki te kai-whakawa, whakawha-
|
|---|
| 94 | kia marietia ana e ia, whakarite marie
|
|---|
| 95 | ana i te utu mo ana kino; heoi ano, ko te
|
|---|
| 96 | mano o nga tangata o te taone, e mahi
|
|---|
| 97 | tonu ana ia tangata, ia tangata, i tana
|
|---|
| 98 | mahi ake ano. E kore e oho katoa te
|
|---|
| 99 | kainga mo te hara o te tangata kotahi,
|
|---|
| 100 | Waihoki, e te. whanau, kia penei he taone
|
|---|
| 101 | mo koutou, kia penei he whare mo kou-
|
|---|
| 102 | tou, ahakoa, he whare raupo, e pai una.
|
|---|
| 103 | kei a koutou hoki te rakau, te toetoe te
|
|---|
| 104 | raupo, te harakeke katoa ; kia tika ai te
|
|---|
| 105 | noho, kia tika ai te moe: kati te moe hui-
|
|---|
| 106 | hui, kia kore ai tenei take o te whawhai.
|
|---|
| 107 | Whakaritea marietia o koutou tamahine,
|
|---|
| 108 | o koutou taitama, kia marenatia tikatia,
|
|---|
| 109 | kia pai hoki he whare mo raua; kia pai
|
|---|
| 110 | ai te noho, kia tika ai. Me ki atu hoki
|
|---|
| 111 | ki te Pakeha, kia whakaritea he katipa,
|
|---|
| 112 | he kai-whakakawa mo o koutou taone.
|
|---|
| 113 | Ko etahi o o koutou tangata, hei katipa,
|
|---|
| 114 | ko o koutou Rangatira, hei whakawa, hei
|
|---|
| 115 | pehi i te kino. Otiia, kia tika te whaka-
|
|---|
| 116 | aro o te tangata ki te inana o te katipa,
|
|---|
| 117 | o te kai-whakawa, kia rongo, kia tupato,
|
|---|
| 118 | kia whakaao., kaua e whakakake, kaua e
|
|---|
| 119 | turi, kaua e pakeke. Kia penei, e kore
|
|---|
| 120 | e tupu te kino i roto i a koutou.
|
|---|
| 121 |
|
|---|
| 122 | TE TIKANGA O TE NOHO PUKU.
|
|---|
| 123 | HE mahi tika tenei te noho puku, ki te
|
|---|
| 124 | mania tikatia e te tangata. I whakaritea
|
|---|
| 125 | tenei mahi e nga iwi o namata hei tohu
|
|---|
| 126 | ripeneta, hei whakamamae i te ngakau,
|
|---|
| 127 | hei whakaiti i te tangata. I whakaritea
|
|---|
| 128 | tenei e te Karaiti i tona nohoanga i te
|
|---|
| 129 | ao, e whakaritea ana hoki tenei mahi e
|
|---|
| 130 | nga tangata pai inaianei hei whakanui i
|
|---|
| 131 | to ratou mahi ki te Atua.
|
|---|
| 132 | Tenei nga ritenga e tika ai te noho
|
|---|
| 133 | puku, e paingia ai tenei mahi e te Atua.
|
|---|
| 134 | Tetahi, kia pono te mahi, kia kaua te
|
|---|
| 135 | tangata e kai i te ra e whakaritea ;»i
|
|---|
| 136 | tenei mea. Ka ara po te iwi ki te tao
|
|---|
| 137 | kai, kai marire ana, a awatea noa e kai
|
|---|
| 138 | ana, kaiahi ka whakamui u, mea tonu iho,
|
|---|
| 139 | e noho puku ana, kahore matou e mo-
|
|---|
| 140 | hio he noho puku tenei. Huaatu, he
|
|---|
| 141 | whakarite kau tena, e tango kau ana i te
|
|---|
| 142 | kupu noho puku, i te mea e ki ana te
|
|---|
| 143 | kopu i te kainoho puku ana i runga i
|
|---|
| 144 | te kopu ki. Engari, ka noho puku, kaua
|
|---|
| 145 | e kai i te ata a ahiahi noa, kei whakarite
|
|---|
| 146 | ngutu kau i tenei mahi tapu. I pera a
|
|---|
| 147 | Ninewe: te kupu tenei, "Kei pa kai
|
|---|
| 148 | ratou, me he aha, me he aha, kei kai,
|
|---|
| 149 | kei inu wai."
|
|---|
| 150 | Tetahi, me whakarite tenei moa i runga
|
|---|
| 151 | i te ngakau ripeneta ki te Atua. Tona
|
|---|
| 152 | tikanga tenei, he tohu ripeneta, e whaka-
|
|---|
| 153 | mamae ana i te tinana kia rite ki to te
|
|---|
| 154 | wairua mamae, kua koingo nei, kua
|
|---|
| 155 | pouri mo ana kino. Na, ko te tangata e
|
|---|
| 156 | mahi tika ana i tenei mahi, e mahi ana i
|
|---|
| 157 | runga i te ngakau pouri mo ana hara,
|
|---|
| 158 | mo nga hara o tona iwi, e kohikohi anu
|
|---|
| 159 | i una kino, e whakina ana ki te aroaro o
|
|---|
| 160 | te Atua, e whakanui ana i tana mahi
|
|---|
| 161 | inoi kia murua nga kino e te Atua. Mo
|
|---|
| 162 | konei te kupu mo Ninewe. kia hipokina
|
|---|
| 163 | te tangata ki te kakahu taratara, kiu
|
|---|
| 164 | kaha to ratou karanga ki te Atua. Nu,
|
|---|
| 165 | ko te tangata e mahi kau ana i tenei mahi
|
|---|
| 166 | i runga i te whakapehapeha, i te pakeke,
|
|---|
| 167 | i te ngakau mahara kore, koingo kore, e
|
|---|
| 168 | mahi a Parihi ana, he mahi tinihanga hoki
|
|---|
| 169 | tana ki le aroaro o te Ama.
|
|---|
| 170 | Tetahi, me tahuri ke te iwi e noho puku
|
|---|
| 171 | ana i tana ara kino, me whakarere hoki
|
|---|
| 172 | nga he katoa. Ko tetahi tikanga tenei i
|
|---|
| 173 | roto i tenei mahi, he whakaaetanga no te
|
|---|
| 174 | ngakau kia tahuri ke i tana ara kino, kia
|
|---|
| 175 | whakarerea. Ka kaiponuhia ana he, ka
|
|---|
| 176 | purutia tonutia, ka kati tonu ano i runga
|
|---|
| 177 | i ana huarahi haere ai, he horihori to
|
|---|
| 178 | noho puku, e mamingaminga ana ki te
|
|---|
| 179 | Atua. Engari ta Ninewe: mea ana te
|
|---|
| 180 | kingi, "Kia hoki atu ano hoki nga tangata
|
|---|
| 181 | i tana ara kino i tana ara kino, i te unu
|
|---|
| 182 | ano hoki o o ratou ringaringa." " A te
|
|---|
| 183 | kitenga o te Atua i a ratou mahi, kua
|
|---|
| 184 | tahuri atu ratou i to ratou ara kino, na,
|
|---|
| 185 | ka ripeneta te Atua ki te kino 5 kiia e ia
|
|---|
| 186 | kia meatia ki a ratou, kihai hoki i meatia."
|
|---|
| 187 | Tena ka noho puku te tangata i runga i
|
|---|
| 188 | te he, ka pupuru tonu i ana lake he, me
|
|---|
| 189 | ana pakanga, me nga taonga pahua, me
|
|---|
| 190 | nga mauahara, me nga aha noa, he mahi
|
|---|
| 191 | pehea ranei tona ki to aroaro o te Atua?
|
|---|
| 192 | Ma te Poropiti ma Ihaia tatou e korero :
|
|---|
| 193 | tirohia te 58 o nga upoko o tana poropiti-
|
|---|
| 194 | tanga, e ki ana, " Nana, i tera.e noho
|
|---|
| 195 | puku ai koutou e kitea ana e koutou te
|
|---|
| 196 | ahuareka, e akiakina ana hoki e koutou a
|
|---|
| 197 | koutou mea whakamauiui katoa. Nana |
|---|
