| 1 |
|
|---|
| 2 |
|
|---|
| 3 | TE WHETU O TE TAU.
|
|---|
| 4 | Nimaru, Waikato
|
|---|
| 5 | E hoa e Hare Reweti, tena koe Ka nui to matou
|
|---|
| 6 | aroha ki a koe E hoa, kua tae mai to nupepa ki a
|
|---|
| 7 | matou, kua kite matou. E pai ana nga korero o roto
|
|---|
| 8 | E hoa he raruraru to matou, kua rongo pea koe, mo
|
|---|
| 9 | Ngaruawahia otiia, kua oti He raruraru ano kei
|
|---|
| 10 | Rangiaohia kei i a Hoani Papata raua ko Toma Ka
|
|---|
| 11 | nui te raruraru ki Waikato ki Rangiriri, ki a te
|
|---|
| 12 | Ngaungau, ki te Matetakahia E hoa, me tahuri
|
|---|
| 13 | mai hoki koe me mahi ki enei hara, ta te mea hoki
|
|---|
| 14 | kua mo ko koe hei upoko mo enei tikanga pai. E
|
|---|
| 15 | hoa, kia kaha koe ki te patu i enei raruraru, o to iwi,
|
|---|
| 16 | ta te mea, ko koe hei kai whakatika mo matou mahi
|
|---|
| 17 | Heoi ano .Na o hoa aroha,
|
|---|
| 18 | NA TAKEPEI Te Rau
|
|---|
| 19 | NA PANAPA NOAUMU
|
|---|
| 20 | NA TE REWETI
|
|---|
| 21 | Ki a Hare Reweti, kei Akarana
|
|---|
| 22 | HE PUPURU WHENUA
|
|---|
| 23 | Whangape
|
|---|
| 24 | E hoa e Hare Reweti tena koe i runga i te atawhai
|
|---|
| 25 | o te Ariki, koia nei hoki te kai whakatika a o nga wha
|
|---|
| 26 | kawa Kua tae mai nei tau kupu ki ahau me tou aroha
|
|---|
| 27 | ka taea mai noi ahau e koe te rapu mai i te whenua
|
|---|
| 28 | tawhiti rawa E hoa, ho korero tenei naku u ki muri
|
|---|
| 29 | whenua, Epupuru ana ahau i taua pihi ki ahau, ua
|
|---|
| 30 | te mea, i matau ahau. no aku tupuna ia whenua
|
|---|
| 31 | Kore au e pai ma te tangata e tuku i tena whenua
|
|---|
| 32 | Tenei taku tikanga maku ano te ae te kahore ra nei
|
|---|
| 33 | Te mea i penei ai au, poto noa aka whenua te hoko
|
|---|
| 34 | hoko kahore i hoki mai ki au tetahi, koia taku e pupuru
|
|---|
| 35 | nei. E hoa purutia mai, ki te korero te tangata kia
|
|---|
| 36 | tukua kahaka e whakaaetia Mau e whakamau enei kupu
|
|---|
| 37 | ki te nupepa. Ko nga tangata enei e noho ana i tau i
|
|---|
| 38 | whenua i Muriwhenua 50, ko Te Hira te rangatira
|
|---|
| 39 | me ana tamariki Kei Ahipara etahi, kei Hokinga
|
|---|
| 40 | etahi Ka huihuia enei tangata katoa he nui noa atu
|
|---|
| 41 | Ko te iwi tenei o te whenua; no taua iwi ahau, koia
|
|---|
| 42 | au i pakeke ai ki taua whenua Ka mutu
|
|---|
| 43 | Na to hoa aroha,
|
|---|
| 44 | NA TE ANGA TE Huhu
|
|---|
| 45 | Ki a Hare Reweti kei Akarana
|
|---|
| 46 | [Ka tika te mahi o toku hoa o Te Anga, me panui ano
|
|---|
| 47 | kia ata kitea e te mano nga korero Na. Hare Reweti]
|
|---|
| 48 | TE WHETU O TE TAU.
|
|---|
| 49 | AKARANA, HUNE 1, 1858
|
|---|
| 50 | Ko " Te Waka o te Iwi " kua oti te to kauta Ko
|
|---|
| 51 | nga ra e manu ai ano ki ta moana, ekore e kitea
|
|---|
| 52 | Otiia, e takoto pai ana, kua oti te hipoki Ko ngakau
|
|---|
| 53 | o runga kua whakaratohia ki nga iwi, kua pakeha i a
|
|---|
| 54 | ratou, a, e kua mai nei ki te taringa, ko te ha o nga
|
|---|
| 55 | kai e mau tonu ana i te waha E pai ana na te iwi
|
|---|
| 56 | Na he whetu tenei ka ara i te takiwa o te rangi
|
|---|
| 57 | He hira nga whetu, ko Tawera, ko Meremere, ko Rehua,
|
|---|
| 58 | ko Matariki me te tini atu, otiia, i pokara noatia tenei,
|
|---|
| 59 | ko "Te Whetu o Te Tau " Ko te torengitanga ekore e
|
|---|
| 60 | matauria. Kowai ano tena tohunga ki te titiro i nga
|
|---|
| 61 | hau o te rangi ? I poka noa ake tana tiaho i te po,
|
|---|
| 62 | mawai e mihi tana rerenga ki te pae ? Ki te mea ka
|
|---|
| 63 | marama te huarahi o tetahi ruruhi, tamaiti ia nei i nga
|
|---|
| 64 | hihi o "Te Whetu o Te Tau" he mahi tena, a, i roto
|
|---|
| 65 | i taua mahi, ka koa te ngakau mona i "hikitia ki te
|
|---|
| 66 | ripa "
|
|---|
| 67 | TE HAERENGA A REWI RAUA KO Te- Wahere
|
|---|
| 68 | Me T0 RAUA PAKEHA
|
|---|
| 69 | No te 16 o nga ra o Maehe ka eke matou i te
|
|---|
| 70 | kaipuke o Ngatimaniapoto a "Aotearoa ' i Akarana,
|
|---|
| 71 | ahiahi rawa ake ka u ki Taupo hika atu e uhunga
|
|---|
| 72 | ana, ko Enoka te tupapaku he rangatira no Ngatipaoa
|
|---|
| 73 |
|
|---|
| 74 |
|
|---|
| 75 |
|
|---|
| 76 |
|
|---|
| 77 |
|
|---|
| 78 |
|
|---|
| 79 |
|
|---|
| 80 | Ka mutu ki te tupapaku, kei runga ko Hori Pokai
|
|---|
| 81 | Te Ruinga, kei runga ko Patara, kei runga ko
|
|---|
| 82 | Wiremu Te Raurowha wha, kei runga ko Patene, kei
|
|---|
| 83 | runga ko Ahipene, me ara atu rangatira o Ngatipaoa
|
|---|
| 84 | Ka mea i ratou,Ka tika kia tangi nga, manu o uta
|
|---|
| 85 | ki nga manu o tai, kia tangi o tai ki nga manu o uta
|
|---|
| 86 | Me whakatahe te wai o Waikato ki Hauraki Me
|
|---|
| 87 | moe te wahine, marena i aku ringaringa kei mahi
|
|---|
| 88 | totoro atu Ko Waikato te awa, ko Io Rauanganga
|
|---|
| 89 | te tangata, ko Taupiri te maunga ko Potatau te
|
|---|
| 90 | tangata, ko Taupo te whenua ko Ko Haupa me
|
|---|
| 91 | tangata Haere mai haere mai ki uta haere mai e
|
|---|
| 92 | Waikato, haere mai e to matou matua e Hare Reweti
|
|---|
| 93 | haere mai ki te kainga, haere mai ki te iwi
|
|---|
| 94 | Kei runga ko Hare RewetiKarangatia e te iwi
|
|---|
| 95 | e aku matua e aku tuakana, e aku teina 1 enei
|
|---|
| 96 | te haere nei He haere aha ta te he haere " kei nga
|
|---|
| 97 | rangatira te korero Kaore au i kite i te tika i te
|
|---|
| 98 | tai tonga, i te tai marangai i te tai hauauru ra nei ko
|
|---|
| 99 | taku i matau ai ko te taura e maio iho ia e te rangi
|
|---|
| 100 | tatu noa ki te whenua Ko enei e to iwi kia mau
|
|---|
| 101 | ki te whakapono
|
|---|
| 102 | Muri iho o tenei ka tu te kohikohi mo te perehi
|
|---|
| 103 | No te putanga mai a Ngatipaoa ki a Tamati
|
|---|
| 104 | te ruru ki te kawe nga moni ka whakahua te
|
|---|
| 105 | nge",
|
|---|
| 106 | Ko Tu.ko Rongo koia ko ngatai
|
|---|
| 107 | Ko Tu ko Rongo koia ko ngatai
|
|---|
| 108 | Potehe, potehe e potehe te kai -
|
|---|
| 109 | Ki te whenua potehe
|
|---|
| 110 | Na Ngatipaoa ki o te Paraone ngeri
|
|---|
| 111 | i te kawenga moni mai mo te penei!!
|
|---|
| 112 | Ka mate au ka mate au
|
|---|
| 113 | Ka mate au i te whakama
|
|---|
| 114 | I te kai kore o te oneone
|
|---|
| 115 | I te tuaruatanga ki te piwaiwai
|
|---|
| 116 | Piwai atu piwai atu
|
|---|
| 117 | Na Patene Puhina tenei i te -
|
|---|
| 118 | moni
|
|---|
| 119 | te koha a rua tu mutu a tautahi
|
|---|
| 120 | Na Ngatipaoa ki a kini tenei ngeri i te-
|
|---|
| 121 | tanga o a ratou moni
|
|---|
| 122 | Mawai ta ngaowhea
|
|---|
| 123 | Hei topetope ariki
|
|---|
| 124 | Ki moeiho ki te po ka ao te ra
|
|---|
| 125 | "Whiua te paipa ki a Kona rara
|
|---|
| 126 | Tumu kau ana te kuku
|
|---|
| 127 | Ketekete kau ana te kaka
|
|---|
| 128 | Teoteo kau ana te kotare Teo
|
|---|
| 129 | Haere ake nga moni £22 6
|
|---|
| 130 | Ka rere to matou kaipuke i te 180 nga ra tu rawa
|
|---|
| 131 | atu i Pohokuwao te motutere i mate nei nga ope a
|
|---|
| 132 | Ngapuhi i mua ai tukua ana i konei nga kai keri
|
|---|
| 133 | koma ki uta, haere ana etahi o matou ki te korero ki
|
|---|
| 134 | a Paoa Te Putu mo aua kai keu he tangata Maori
|
|---|
| 135 | Ka ai tika te a mahi a matou, ka rere ki Pukorokoro
|
|---|
| 136 | ki a Te Paraone tumukere ma .No te wiki ka
|
|---|
| 137 | noa iho to matou puke, ki waho ake o -
|
|---|
| 138 | Haere ana etahi o matou kia -ki te
|
|---|
| 139 | karakia hoki
|
|---|
| 140 | No te a a o te mine Pukorokoro haere tonu
|
|---|
| 141 | i taua rangi, moe tawa ata i Matapu i waenga ara,
|
|---|
| 142 | ko Paraone to matou hoa haere i te ata, i te 5 o nga
|
|---|
| 143 | haora ka koke ano, kihai i mataka te haerenga
|
|---|
| 144 | marere ki te awa o Maramarua Tae rawa atu
|
|---|
| 145 | tatahi, kaore he waka Na ka atarakina i -
|
|---|
| 146 | e to matou hoa o Tipene, a no te - i
|
|---|
| 147 | o tera ka tae matou ka Nakunaku -
|
|---|
| 148 | Piripi Te Aho raua ko tou i tuahine Ka tukua te kai
|
|---|
| 149 | nei a te tuna ki a matou ehara i te hanga Ka haere
|
|---|
| 150 | ka maruahiahi, ka marere ki tatahi ka eke ka te waka
|
|---|
| 151 | i te awa o Whakangutu Hoe tonu i te atarau a
|
|---|
| 152 | Meremere moe roa iho ki te waka kua mo hoki ika
|
|---|
| 153 | tangata o te kainga e whakarapopoto ana hoki nga
|
|---|
| 154 | iwi ki te whakawa whenua i Ranginui
|
|---|
| 155 | No te 21 u Maehe ka u matou ki Rangiriri a taua ra
|
|---|
| 156 | ka tu a Harepata ka mea |
|---|
