/Scratch/ak19/gs2-diffcol-26Apr2019/collect/Scanned-Img-Advanced/import/12/12_3_6.item import/12/12_3_6.item url indexed_doc 12_3_6.item 12_3_6.item paged Te Haeata 1859-1862 18610902 3 6 4 1280 1526 PagedImagePlugin PagedImage HASH9829c53d3b69998a917df0 1601256832 20200928 1601256833 20200928 HASH9829.dir 12_3_6_1.gif:image/gif: 12_3_6_1_screen.jpeg:image/jpeg: 12_3_6_2.gif:image/gif: 12_3_6_2_screen.jpeg:image/jpeg: 12_3_6_3.gif:image/gif: 12_3_6_3_screen.jpeg:image/jpeg: 12_3_6_4.gif:image/gif: 12_3_6_4_screen.jpeg:image/jpeg:

1 12_3_6_1.gif 12_3_6_1.gif 12_3_6_1.gif 222552 GIF 1280 1522 223KB 12_3_6_1.gif 12_3_6_1.gif <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[srclinkFile]" width="[ImageWidth]" height="[ImageHeight]"> jpeg 12_3_6_1_screen.jpeg <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[Screen]" width=[ScreenWidth] height=[ScreenHeight]> 420 500 PagedImage <pre> TE HAEATA TE UTU MO TE TAU } KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA KOTAHI 3d VOL. 111.1 AKARANA, HEPETEMA 2, 1861. [No. 6. MARAMATAKA MO HEPETEMA. Hei te 5 o nga ra Hua ai te Mamma. Hei te 19 o nga ra Kowiti ai te Marama. 1 Ra Tapu Waiata 1 —o. 2 Manei 3 Turei 4 Wenerei 5 Taroi 6 Parairei 7 Hatarei 8 Ra Tapu Waiata 58, 59. 40. 9 Manei 10 Turei 11 Wenerei 12 Tarei 13 Parairei 14 Hatarei 15 Ra Tapu Waiata . 16 Manei 17 Turei 18 Wenerei 19 Tarei 20 Parairei 21 Hatarei 22 Ra Tapu Waiata 107. 23 Manei 24 Turei 25 Wenerei 26 Tarei 27 Parairei 28 Hatarei 29 Ra Tapu Waiata . 30 Manei E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra o nga marama katoa. Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e taia i te tau kotahi. Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangata e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The New Zealander," ma Te Wirihana e whaka- rite utu mo te panuitanga ka taia. TE HAEATA. AKARANA, HEPETEMA 2, 1861. NGA TIKANGA E MUTU AI TE WHAWHAI. NA RONGOMAU. I III. Ko nga Tikanga e mutu ai te Wha- whai. Kei mea mai te tangata, kahore he tikanga e mutu ai te whawhai. Ka- : ore, he ukanga ano. Kere, i penei o ma- tou tupuna i mua me koutou, otiia, kua mutu ke o matou whawhai penei me a , koutou. Ahakoa, Mano tini nga Pakeha, —he iwi nui rawa, kua mahue noa atu | ona pakanga whenua, ona pakinga Maori i nei. He iwi maia ano ki te whawhai me ka pokanoa te kino io a ratou, he iwi ma- ia ki te whawhai kaipuke i waenga mo- ana, ki te whawhai parekura i te tua- whenua; otiia, ekore ratou e whawhai ki i a ratou ano, pena me komou. Na te aha koia i pai ai? Na te Whakapono. Na te Mahara ! 1 Na te Whakapaho. Koia tenei ko te kino putake tenei o nga tikanga ka- toa, o mutu ai te whawhai. E ki ana a Paora, "E pai ana (e whakapono mo nga mea katoa, kei reira hoki te korero o te oranga mo naianei nei, </pre>

2 12_3_6_2.gif 12_3_6_2.gif 12_3_6_2.gif 306742 GIF 1280 1501 307KB 12_3_6_2.gif 12_3_6_2.gif <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[srclinkFile]" width="[ImageWidth]" height="[ImageHeight]"> jpeg 12_3_6_2_screen.jpeg <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[Screen]" width=[ScreenWidth] height=[ScreenHeight]> 426 500 PagedImage <pre> TE HAEATA. tena, te kura, te mahi Pakeha, te mohio- tanga o te Pakeha. Kahore he Kura i o koutou matua, kuare ana ratou, tupu ku- are ana koutou. Engari tenei, kua wai kura mo a koutou tamariki, kura Maori, kura Pakeha, kura pukapuka, kura tuhi- tuhi, kura whika, kura whakaatu i nga ti- kanga katoa o te moni, o te rakau, o te taonga, o te hoko, o nga mea katoa. Na, kia aroha koutou ki te kura mo a koutou tamariki, kia ngakau nui ki tena mea. Kia mea he kura ki nga kainga katoa. Kia tika hoki te whakaaro ki te kai-wha kaako: e mahi ana ia i te kura mo a kou- tou tamariki, e mahi ana koutou i te ora- nga mona. "He utu ki a ia, e tika nei te utu." Kati te hoko paura, pu, mata; engari, ko o koutou taonga kia rongoatia. hei utu mea mo te kura, kia pono ai te kura mo a koutou tamariki. Tetahi: Tukua a koutou tamariki kia akona ratou ki nga mahi Pakeha; kia meinga ai ratou he tohunga Pakeha. He aha te pai o te tohunga Maori? Kahore ra hoki. Heoti ano tona tohungatanga, he kuwaretanga. Ka ngaro tena tohu- ngatanga. Engari te tohungatanga Pa- keha e nui haere ana. Koia ahau ka mea ai. kei ngaro o koutou tamariki i te ku- waretanga ; tukua kia whakaakona ratou e te Pakeha, kia waiho ratou i muri i u koutou, hei tohunga mo te ao nei; hei tohunga hanga kaipuke, hei tohunga hu- nga whare, hei tohunga ruri whenua, hei tohunga mahi rongoa, hei tohunga whatu kakahu, hei tohunga tui hu, hei tohunga tahu toki, hei tohunga hoki mo nga tini mahi a te Pakeha. Na, kia tika hoki te whakaaro ki nga Kai-tohutohu. E wha- kaako ana ia i a koutou tamariki, e mahi ana koutou i te oranga mona. He utu ki a ia e tika nei te utu." Kati te hoko pau- ra, pu mata, ko o koutou taonga, me ro- ngoa, hei hoko mea mo o koutou tamariki, mo ta ratou mahi hou, mo ta ratou mahi tohunga. Tenei hoki tetahi. Ko nga mohiota- nga o te Pakeha kia riro i u koutou ta- mariki : te reo Pakeha, te tuhituhi Pake- ha, nga pukapuka Pakeha, nga mohiota- nga o te Pakeha ki nga tini mea katoa. E taea te korero ena mohiotanga? Titiro ki ona kaipuke tima, ki ona kaata tima, ki ona mira, ki ona karaka, ki ona perehi ta pukapuka, ki ona mea katoa, kia maha, mana noa atu. Na ! kia riro enei mea i a koutou tamariki, ka tahi ka tino ranga- tira, kia ki o ratou ngakau i enei mea, na ka tahi ka mutu te whawhai, aro, ka tahi ka kore rawa te ngakau tutu, te hiahia whawhai. Kei mea koutou e kore enei mea e riro i a koutou tamariki, kahore, ka riro ano i a ratou ki te ako. E tika ana, e kore e riro katoa i te tau kotahi, otiia, rae mahi, me ako, me kura, me ma- nawanui, me ngakau nui. Kua mohio ano etahi ki etahi o enei mea, kua mohio ki te kamura ware, kua mohio ki te mahi paamu, ki te mahi whiti, ki te huri para- oa, ina, kia whai ngakau koutou ki enei mea, ka kitea katoatia. E hoa ma, kia penei ta tatou mahara ki a koutou tama- riki, kia whakatupu Pakeha. 2. Kia tika hoki te mahara ki o koutou kainga, ara, ki o koutou nohoanga. Ti- tiro ki o te Pakeha kainga, e noho huihui ana, ara e noho taone ana ; otiia, e noho tika ana, he whare ano mo tena tangata me tona hoa, me o rana tamariki, he ru- ma ano mo nga, matua. he ruma ano mo ia tamariki, mo ia tamariki, he ruma ano mo te manuhiri ; e kore e moe huihui, koia tena e te whanau, kia pena koutou. Waihoki, ko nga kai tiaki, ko nga katipa, ko nga kai-whakawa, hei pehi i te kino. Ka tino tetahi tangata, ka tahae ranei, kai kohuru ranei, e kore e oho katoa te ta- ngata ; e whakaaro ana ki nga katipa, nga kai-whakawa, kua oti te whakarite hei rami i te kino. Haere arm nga katipa, hopu marie ana i te tangata hara, kawe marie ana ki te kai-whakawa, whakawha- kia marietia ana e ia, whakarite marie ana i te utu mo ana kino; heoi ano, ko te mano o nga tangata o te taone, e mahi tonu ana ia tangata, ia tangata, i tana mahi ake ano. E kore e oho katoa te kainga mo te hara o te tangata kotahi, Waihoki, e te. whanau, kia penei he taone mo koutou, kia penei he whare mo kou- tou, ahakoa, he whare raupo, e pai una. kei a koutou hoki te rakau, te toetoe te raupo, te harakeke katoa ; kia tika ai te noho, kia tika ai te moe: kati te moe hui- hui, kia kore ai tenei take o te whawhai. Whakaritea marietia o koutou tamahine, o koutou taitama, kia marenatia tikatia, kia pai hoki he whare mo raua; kia pai ai te noho, kia tika ai. Me ki atu hoki ki te Pakeha, kia whakaritea he katipa, he kai-whakakawa mo o koutou taone. Ko etahi o o koutou tangata, hei katipa, ko o koutou Rangatira, hei whakawa, hei pehi i te kino. Otiia, kia tika te whaka- aro o te tangata ki te inana o te katipa, o te kai-whakawa, kia rongo, kia tupato, kia whakaao., kaua e whakakake, kaua e turi, kaua e pakeke. Kia penei, e kore e tupu te kino i roto i a koutou. TE TIKANGA O TE NOHO PUKU. HE mahi tika tenei te noho puku, ki te mania tikatia e te tangata. I whakaritea tenei mahi e nga iwi o namata hei tohu ripeneta, hei whakamamae i te ngakau, hei whakaiti i te tangata. I whakaritea tenei e te Karaiti i tona nohoanga i te ao, e whakaritea ana hoki tenei mahi e nga tangata pai inaianei hei whakanui i to ratou mahi ki te Atua. Tenei nga ritenga e tika ai te noho puku, e paingia ai tenei mahi e te Atua. Tetahi, kia pono te mahi, kia kaua te tangata e kai i te ra e whakaritea ;»i tenei mea. Ka ara po te iwi ki te tao kai, kai marire ana, a awatea noa e kai ana, kaiahi ka whakamui u, mea tonu iho, e noho puku ana, kahore matou e mo- hio he noho puku tenei. Huaatu, he whakarite kau tena, e tango kau ana i te kupu noho puku, i te mea e ki ana te kopu i te kai—noho puku ana i runga i te kopu ki. Engari, ka noho puku, kaua e kai i te ata a ahiahi noa, kei whakarite ngutu kau i tenei mahi tapu. I pera a Ninewe: te kupu tenei, "Kei pa kai ratou, me he aha, me he aha, kei kai, kei inu wai." Tetahi, me whakarite tenei moa i runga i te ngakau ripeneta ki te Atua. Tona tikanga tenei, he tohu ripeneta, e whaka- mamae ana i te tinana kia rite ki to te wairua mamae, kua koingo nei, kua pouri mo ana kino. Na, ko te tangata e mahi tika ana i tenei mahi, e mahi ana i runga i te ngakau pouri mo ana hara, mo nga hara o tona iwi, e kohikohi anu i una kino, e whakina ana ki te aroaro o te Atua, e whakanui ana i tana mahi inoi kia murua nga kino e te Atua. Mo konei te kupu mo Ninewe. kia hipokina te tangata ki te kakahu taratara, kiu kaha to ratou karanga ki te Atua. Nu, ko te tangata e mahi kau ana i tenei mahi i runga i te whakapehapeha, i te pakeke, i te ngakau mahara kore, koingo kore, e mahi a Parihi ana, he mahi tinihanga hoki tana ki le aroaro o te Ama. Tetahi, me tahuri ke te iwi e noho puku ana i tana ara kino, me whakarere hoki nga he katoa. Ko tetahi tikanga tenei i roto i tenei mahi, he whakaaetanga no te ngakau kia tahuri ke i tana ara kino, kia whakarerea. Ka kaiponuhia ana he, ka purutia tonutia, ka kati tonu ano i runga i ana huarahi haere ai, he horihori to noho puku, e mamingaminga ana ki te Atua. Engari ta Ninewe: mea ana te kingi, "Kia hoki atu ano hoki nga tangata i tana ara kino i tana ara kino, i te unu ano hoki o o ratou ringaringa." " A te kitenga o te Atua i a ratou mahi, kua tahuri atu ratou i to ratou ara kino, na, ka ripeneta te Atua ki te kino 5 kiia e ia kia meatia ki a ratou, kihai hoki i meatia." Tena ka noho puku te tangata i runga i te he, ka pupuru tonu i ana lake he, me ana pakanga, me nga taonga pahua, me nga mauahara, me nga aha noa, he mahi pehea ranei tona ki to aroaro o te Atua? Ma te Poropiti ma Ihaia tatou e korero : tirohia te 58 o nga upoko o tana poropiti- tanga, e ki ana, " Nana, i tera.e noho puku ai koutou e kitea ana e koutou te ahuareka, e akiakina ana hoki e koutou a koutou mea whakamauiui katoa. Nana </pre>

3 12_3_6_3.gif 12_3_6_3.gif 12_3_6_3.gif 298271 GIF 1280 1526 298KB 12_3_6_3.gif 12_3_6_3.gif <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[srclinkFile]" width="[ImageWidth]" height="[ImageHeight]"> jpeg 12_3_6_3_screen.jpeg <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[Screen]" width=[ScreenWidth] height=[ScreenHeight]> 419 500 PagedImage <pre> TE HAEATA. Ki te Kai-tuhituhi o te Haeata Waikato NA TE MANIHERA Burmah </pre>

4 12_3_6_4.gif 12_3_6_4.gif 12_3_6_4.gif 309328 GIF 1280 1435 309KB 12_3_6_4.gif 12_3_6_4.gif <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[srclinkFile]" width="[ImageWidth]" height="[ImageHeight]"> jpeg 12_3_6_4_screen.jpeg <img src="_httpprefix_/collect/[collection]/index/assoc/[parent(Top):assocfilepath]/[Screen]" width=[ScreenWidth] height=[ScreenHeight]> 446 500 PagedImage <pre> TE HAEATA. TE IWI 1 A IA NGA KARAIPITURE. TE TAKIWA o NEHEMIA o TE KARAITI. KUA kite tatou na nga kingi o Pahia nga Hurai i whakahoki atu ki to ratou whe- nua. Na Hairuha hoki, na Tariuha, na Arataherehe Ringaroa. Na, pai tonu te mahi a nga Pahi ki nga Hurai tae noa ki te wa i kore ai to ratou rangatiratanga. Muri iho i te matenga o Nehemia, i te tau 408 ki a te Karaiti, i hanga tetahi te- mepara ki runga ki maunga Kerihimi, kei Hamana, na Hanaparata Horoni taua whare. Te take o tenei temepara, ko te painga a Nehemia i a Manahe, hunaonga o Hanaparata- Ko taua Manahe, he ta- ma ia na Toara, na te tino tohunga, a ka- hore i tika kia marena ia i te wahine iwi ke. Riri rawa atu a Hanaparata, a, i te mea kua mate a Nehemia, hanga ana e ia tona temepara, whakaturia ana e ia a Manahe hei tino tohunga. Tu ana taua whare hei rerenga atu ma nga tangata tatu o Hiruharama. Heoiano nga Ka- raipiture i whakaaetia e nga Hamari ko nga pukapuka a Mohi. Tirohia te kupu a te wahine o Hamaria, Hoani, 4, 20. * "533 nga tau ki a te Karaiti, ka puta mai tetahi kingi nui i te taha ki te hauauru, a Arekahanara, kingi o Kariki, e haere atu ana ki te rawhiti, whawhai ai ki nga Pahi, ki nga rangatira o nga Hurai. Puta mai ana ki Taira, ki tetahi pa nui ki te taha o te moana nui. i te taha ki te nota o Kanaana. Horo ana i a ia. Na, ko te ahunga mai ki te tonga, te tino wehinga o nga Hurai. Tonoa mai ana e ratou a ratou tangata nunui me te tino tohunga, a Tarua, hei whakamarie i a Arekahanara. "Te kitenga a taua kingi i te ingoa o Ihowa e piri ana ki te potae o te tino tohunga, tuohu ana ia ki taua ingoa i tae atu nei te rongo ki a ia. Na, wha- kakitea ana e ratou ki a ia nga kupu a Kamera mona, ara, te whakaritenga a ta- ua poropiti i a ia, i mua, ki te koati toa e haere mai ana i te taha ki te hauauru, e rere atu ana ki te hipi toa, ara, ki nga Pahi, e tu ana i te taha o te awa, o Upa- rati, whawhai ai, a hinga ana i a ia. "Te kitenga o Arekehanara i aua ko- rero a ta ratou poropiti, whakapai tonu atu ki nga Hurai; whakaorangia ake e ia. Haere tonu atu, riro tonu atu i a ia nga Pahi me nga iwi maha o era wahi i tera taha o Uparati. "Tona matenga, ka riro a Kanaana i te kingi o Hiria. Kihai i taro kua riro ano hoki i te kingi o Ihipa. Horo ana a Hiruharama i a ia. Tini noa iho nga Hurai i whakaekea atu e ia ki tetahi pa i hunga e Arekahanara ki Ihipa, ara, ki Arekehanara." *No Te "Whakapapa" tenei wahi o te korero. Ko Toreme Hotere te ingoa o taua ki- ngi i Ihipa, nana nga Hurai i whakaeke ki Arekehanara. I te rima o nga tau o tona kingitanga i whakaturia a Haimona Tika hei tino tohunga ki Hiruharama. E iwa nga tau i mahi ai ia ki te mahi to- hunga. He tangata pai a Haimona, he tangata mohio. Nana nga pukapuka a aua tangata, a Nehemia, a Etera, a Ma- raki, i apiti ki nga Karaipiture. (292 ki a te Karaiti.) Te matenga o Hotere, ka tu ko tona ta- maiti, ko Toreme Pirarepena. Na tenei te tikanga i tuhituhia nga Karaipiture ki te reo Kariki. He reo Hiperu hoki le reo o nga Hurai; kahore i mohiotia e nga iwi ke atu. Engari te reo Kariki i mohiotia. E whitu tekau ma rua nga Hurai nana nga Karaipiture i whaka- maori ki te reo Kariki. Ko Ereatara, teina o Haimona Tika, to ratou kauma- tua. Ko te Hepetuakuniti (Septuagint), te ingoa i karangatia ki taua whakamao- ritanga mata ati o nga Karaipiture. Te tau o tenei whakamaoritanga, 254 ki a te Karaiti. Ko te pukapuka tenei i kore- rotia e Paora ma. He mahi pai tenei whakamaoritanga, no te mea ka tahi ka taea e nga tangata iwi ko te korero i nga kupu a te Atua pono. Ko tetahi mahi tenei i whakatikaia nga ora a to tatou Ariki a te Karaiti. KEI WHAKAWIRIA KETIA NGA KARAIPITURE. ano taua mahi i ahu mai i te Atua, he pokanoa hoki na Iharaira. Rokohanga mai he kingi ano to ratou ko Ihowa hoki, titiro ano ratou ka whakahawea ki to ratou Kingi nui ki a Ihowa, ka mea me tangata ano hei kingi mo ratou. Kihai a Ihowa i pai i te tuatahi, otiia tohe ana te iwi tutu, kaiahi ia ka whakaae—wha- kaae ana i runga i te pakeke, whakahe- ngia iho, (tirohia 1 Hamuera 10. 18. 19; upoko 12, rarangi 17 hoki. Oti me tango tatou i nga tikanga katoa a Iharaira hei tauira mo tatou ? — Nga tikanga tutu, amuamu, puremu, karakia whakapakoko, aha, aha? Kahore, ekore e tika. Kihai era i tuhituhia kia tauiratia e tatou, engari hei whakatupato era i a tatou, kia tirohia nga ho, kia tirohia nga utu. kei pera tahi. Waihoki ta ratou tangi ki to kingi mo ratou, ehara i le tauira mo tatou. Te tuatoru o nga he. Te kapenga o tetahi wahi o le kupu : e ki ana taua ture a Mohi ki a Iharaira, "Ko ta Ihowa ta tou Atua e whiriwhiri ai ko ia anake tau e mea ai hei kingi mou." Na te Atua ta ratou kingi i whiriwhiri, ka mutu, tonoa ana e ia a Hamuera poropiti ki le whaka- wahi, ki te whakaatu ano ki a Iharaira tana i pai ai. Kihai i waiho ma te tangata e whiriwhiri, ma te tangata e whakaatu. Engari mana ano e whiriwhiri, mana ano, a a, ma tana pononga ma Hamuera e whakaatu. Tena kowai te poropiti kua tae mai ki nga tangata Maori korero mai ai, me pera ratou, me whakatu a mea hei kingi? Kati te whakawiri ke i nga kupu a te Atua, kei penatia tatou me nga iwi o namata—whakawiria ketia ana nga kupu, a "' ngaro iho ratou," e ai ta Pita. Aua te tangata kuare e tango noa i nga kupu tapu, whakangaua ketia e ia ona ritenga; engari me rapu marire ki ona kai-wha- kaako ki nga mea mohio nga mea ngaro. Kei arahi matapo ia i nga tangata, kei tokomaha ratou ki te he, hinga tahi ana ki le waikeri. E KOWHIUWHIU ana tatou i te witi, otiia e tahuna ana nga papapa ki le ahi. Wai- ho ko te Atua e whiu ana i ana tamariki kia whai hua. Otiia e whiu ana i te ta- ngata he kia mate. i NA te nui o te waipuke i hoki ai te kuku- </pre>