1 | TE WHETU O TE TAU.
|
---|
2 |
|
---|
3 | tonu nei ki a koe, no te mea, kua piri mai koe ki
|
---|
4 | a matou i runga i te aroha o te Atua. E hoa,
|
---|
5 | ekore e mutu taku whakawhetai mo tana homai-
|
---|
6 | tanga i tenei pai e mahia nei e nga runanga. E
|
---|
7 | hoa kua tae mai tau reta, ara tau kupu e rapu
|
---|
8 | nei koe i te tika mo to iwi, to matou kitenga i
|
---|
9 | tau reta hari ana etahi, ka pouri etahi no te mea
|
---|
10 | e ngaro ana koe i o ratou kanohi. E hoa tena
|
---|
11 | koe. Ko taku kupu ki a koe ka mau toku nga-
|
---|
12 | kau ki a koe. E hoa ekore au e wareware ki a
|
---|
13 | koe.
|
---|
14 |
|
---|
15 | NA TIPENE TAHATIKA,
|
---|
16 |
|
---|
17 | Kaiwhakaako.
|
---|
18 | Ki a Hare Reweti, kei Akarana.
|
---|
19 |
|
---|
20 | [Kei hea hoki te mea nui u a te hoa u a Tipene,
|
---|
21 | ka mea au koia ano tena ko te aroha.Na HARE
|
---|
22 | REWETI.]
|
---|
23 |
|
---|
24 | No Mangere.
|
---|
25 |
|
---|
26 | E tama e Hare Reweti, tena koe, te whaka-
|
---|
27 | puta na i te aroha, i te marama, o runga, i
|
---|
28 | te wahi pouri o nga tangata; ara, o te whenua.
|
---|
29 | E tama, kia rongo mai koe i taku whakaaro mo
|
---|
30 | nga Maori. Rere! ka rito pea te Maori ki nga
|
---|
31 | manu, ki nga ika. To nga ika wahi to nga manu,
|
---|
32 | to nga kiore, to nga ngarara;he mea whaka-
|
---|
33 | rite ano e te Atua o ratou whare. To te ika
|
---|
34 | haerenga, he wai; to te manu he ngaherehere;
|
---|
35 |
|
---|
36 | to te kiore, he rua oneone. Ko onei mea katoa,
|
---|
37 | kihai i rite te matau ki te tangata. Na, ki ta te
|
---|
38 | manu mohio, he ngaherehere; kai ana, inu ana,
|
---|
39 | hauhau ana, korero ana. Tena huakina te nga-
|
---|
40 | here, ahu kau ana nga manu. Kua mutu te
|
---|
41 | koroki o te manu i te ata, hua tangi
|
---|
42 | kao. Ko te rite tenei mo nga Maori. Ka mea,
|
---|
43 | no nga Pakeha te he; kaore no ratou ano te he.
|
---|
44 | He mea pea kia rite ki nga manu e haerere ana i
|
---|
45 | te taha tai. Kua pari te tai, kua nekeneke kiuta;
|
---|
46 |
|
---|
47 | kua timu, kua matara atu te haerenga. Tera
|
---|
48 | ano te tai punaha te haere mai ra, ngaro aua nga
|
---|
49 | tahuna, ka kimi i te wahi hei nohoanga mo
|
---|
50 | ratou:kua kitea te wahi i purero, kua popo ki
|
---|
51 | reira, ke! ke! kau ana. Mou enei korero, e te
|
---|
52 | tangata hoko whenua. E pai kia whiwhi koe ki
|
---|
53 | te moni hei utu eka mou. E pai kia uri kore
|
---|
54 | koe. Kua tupu o uri, o mokopuna, kua rongo
|
---|
55 | ratou, no te Maori ano tenei whenua, i mua mo
|
---|
56 | tau kupu e ki na koe, "Hei oneone mawai kia
|
---|
57 | puritia, ka mate nei au." E tama e Hare
|
---|
58 | Reweti, e penei ana nga whakaaro o te tangata
|
---|
59 | hoko whenua. Kua reka hoki te maunu ki te
|
---|
60 | waha. E hoa tena koe, E tama he whakaaro
|
---|
61 | enei naku. Me he mea pea, e rongo ana nga
|
---|
62 | tangata, ka riri ra nei, ka pai ra nei.
|
---|
63 | Heoi ano.
|
---|
64 |
|
---|
65 | NA TO HOA TATA KEI MANGERE.
|
---|
66 |
|
---|
67 | Ki a Hare Reweti, o Niu Tireni, o Ingarangi, ra
|
---|
68 | nei. E mahara ana au no tawahi ano pea
|
---|
69 | koe i whanau ai, no konei ano ra nei.
|
---|
70 | [Ekore e toku hoa tata, no tawahi ano au; he
|
---|
71 | heka au nei ki tenei whenua ki Niu Tireni.Na
|
---|
72 | HAKE REWETI.]
|
---|
73 |
|
---|
74 | Mangere, 1858.
|
---|
75 |
|
---|
76 | Tenei ano te Atua o namata ko Uenuku.
|
---|
77 | Kahore he Hurihanga o te whakaaro o mua;
|
---|
78 |
|
---|
79 |
|
---|
80 |
|
---|
81 |
|
---|
82 |
|
---|
83 |
|
---|
84 |
|
---|
85 |
|
---|
86 |
|
---|
87 |
|
---|
88 |
|
---|
89 | kotahi tonu te tikanga. E hoa ma, me tuku atu
|
---|
90 | taku kupu i te muri raro, kia kite koutou katoa i
|
---|
91 | taku timatanga, nohoanga ki te pakeha 1835 o
|
---|
92 | nga tau. Ka noho au i runga i te ritenga
|
---|
93 | pakeha. Ehara te matua poriro; engari tona
|
---|
94 | matua tupu. Titiro hoki; no te Atua te wairua,
|
---|
95 | no te Atua hoki te tinana. He whakaaro tupu
|
---|
96 | enei korero. He waiata:
|
---|
97 |
|
---|
98 | Ra paki au ki runga ki te tawa
|
---|
99 |
|
---|
100 | Kia marama hau te titiro ki
|
---|
101 |
|
---|
102 | Wharekahokaho ki te tauira engia
|
---|
103 |
|
---|
104 | Ki te haramaitanga o te pai,
|
---|
105 |
|
---|
106 | Rakau ka tairi ia taua.
|
---|
107 |
|
---|
108 | Heoi ano
|
---|
109 |
|
---|
110 | NA HEMI KARENA,
|
---|
111 |
|
---|
112 | Kei Mangere.
|
---|
113 | Ki a Hare Reweti, kei Akarana.
|
---|
114 |
|
---|
115 | TE HAERENGA A REWI RAUA KO TE -WAI
|
---|
116 |
|
---|
117 | TERE ME TO RAUA PAKEHA.
|
---|
118 | (He roanga no tera nupepa.)
|
---|
119 |
|
---|
120 | Ko te atawhai a Hoani Papita, me tona hoa
|
---|
121 | wahine, me nga tangata katoa me nga wahine,
|
---|
122 | nui atu. Patua ana e Hoani he poaka ma matou,
|
---|
123 | tukua ana te paraoa me era atu kai, ko te aporo
|
---|
124 | he ope noa mai.
|
---|
125 |
|
---|
126 | No te otinga o nga korero ka hoki ki Kihikihi,
|
---|
127 | ka noho ki te kainga a Rewi, ka tukua a Te
|
---|
128 | Waitete kia haere ki Te Kopua ki Hangatiki ki
|
---|
129 | te tirotiro i te iwi.
|
---|
130 |
|
---|
131 | No to matou nohoanga Ki .Kihikihi ka tu te
|
---|
132 | runanga, etoru te kau o nga tane ki taua runanga
|
---|
133 | ko; kupu nei waewae; ko nga Kai whakapono
|
---|
134 | karaipiture tokorua, ko Hemi, ko Epiha hei
|
---|
135 | ringaringa era; ko nga pane ko Te Katea, ko Te
|
---|
136 | Ngahuru, ko Rewi; ko Manuera te kai tuhituhi
|
---|
137 | Ka tu te runanga tuatahi he wahine puremu,
|
---|
138 | puta ana nga moai £15 wahia ana mo te runanga
|
---|
139 | etahi mo to tane o te wahine i he etahi. No te
|
---|
140 | rua o nga turanga he hoiho te hara, puta ana ko
|
---|
141 | te hoiho ko te wati. Ko te wati i te runanga ko
|
---|
142 | te hoiho i te tangata nana te he. Ko te tuatoru
|
---|
143 | he tahae, puta ana £5 wahia ana mo te runanga,
|
---|
144 | mo te tangata nana te he. Te tuawha he ekenga
|
---|
145 | no tetahi i te hoiho o tona hoa, puta ana erima
|
---|
146 | hereni, wahia ana era. He tini nga ture i mahia
|
---|
147 | e tenei runanga i to matou nohoanga ki reira,
|
---|
148 | mo te waipiro, mo te korero teka, mo te puremu
|
---|
149 | me te tini atu.
|
---|
150 |
|
---|
151 | He nui noa iho te mahi o tenei iwi i te ao i te
|
---|
152 | po ki te whakatakoto tikanga hei pehi mo te he,
|
---|
153 | hei whakatu mo te tika. I whakaae ano matou
|
---|
154 | ki te kaha me te marama o ta ratou mahi.
|
---|
155 |
|
---|
156 | Ko te atawhai o nga tangata katoa o Kihikihi
|
---|
157 | ki a matou heaha ra i korerotia ai! Kahore he
|
---|
158 | mea i mahue, ko nga poaka, ko nga paraoa, ko
|
---|
159 | nga heihei, ko nga ti, ko nga huka, me te tini atu
|
---|
160 | o te kai he whiu noa mai tiketike ana. Ko to
|
---|
161 | taonga nei ko te wahine ki te taka kai ma matou,
|
---|
162 | ko tana mahi maori tera. Ko te hoa a Manuera
|
---|
163 | ko etahi iho, ko etahi iho. Nawai hoki tau aroha
|
---|
164 | e Kihikihi ki tenei hanga ki te Pakeha I
|
---|
165 |
|
---|
166 | No te po ka whakatomokia te whare te tane,
|
---|
167 | te wahine, te tamariki erua pea rau tangata. Ka
|
---|
168 | puta te mihi o tana iwi, ka waiata mai ki a Hare
|
---|
169 | Reweti. |
---|