| 1 | MATARIKI.
|
|---|
| 2 |
|
|---|
| 3 |
|
|---|
| 4 |
|
|---|
| 5 | " KO IA HE TARINGA ONA HEI WHAKARONGO ME WHAKARONGO."
|
|---|
| 6 |
|
|---|
| 7 | NO. 1. SUPPLEMENT TO THE " AUCKLAND FREE LANCE," APRIL 23, 1881.
|
|---|
| 8 |
|
|---|
| 9 |
|
|---|
| 10 |
|
|---|
| 11 | MATARIKI
|
|---|
| 12 |
|
|---|
| 13 | APERIRA 23, 1881.
|
|---|
| 14 |
|
|---|
| 15 |
|
|---|
| 16 |
|
|---|
| 17 | Ko ahau, ko MATARIKI, te whetu o te
|
|---|
| 18 | ahiahi, e tarewa atu nei i runga i te pae,
|
|---|
| 19 |
|
|---|
| 20 | e titiro atu ana, e whakina atu ana tau
|
|---|
| 21 |
|
|---|
| 22 | whetu ki nga mahi a nga Kaiwhakamate
|
|---|
| 23 |
|
|---|
| 24 | i a koutou whenua. E ara tonu ana
|
|---|
| 25 | ahau i te ra, i te po, e heteri aua ahau, i
|
|---|
| 26 | nga mahi kino, e mahi ana ki runga ki a
|
|---|
| 27 | koutou whenua. E karanga atu ana
|
|---|
| 28 | hoki ahau. Aue! E hika ma E! Ka
|
|---|
| 29 | mate koutou! Ka mate koutou! Ara
|
|---|
| 30 | o koutou whenua.
|
|---|
| 31 |
|
|---|
| 32 | E rite ana ki tetahi pukapuka u kore-
|
|---|
| 33 | rotia ana e koutou, i pena taku mohio-
|
|---|
| 34 | tanga ki to korero kia koutou i nga wha-
|
|---|
| 35 | kaaro a nga kaiwhakamate i o koutou
|
|---|
| 36 | whenua.
|
|---|
| 37 |
|
|---|
| 38 | I roto i nga tau kua pahure ake noi
|
|---|
| 39 | he nui nga mate mo nga whenua i kitea
|
|---|
| 40 | atu. I kitea atu e au nga tane, nga
|
|---|
| 41 | wahine, nga tamariki, nga pani, nga
|
|---|
| 42 | pouaru e tuku atu ana o ratou whenua
|
|---|
| 43 | ki te ringaringa o tetahi tangata ke pu-
|
|---|
| 44 | puri ai. Kia ki atu ahau, kaore e mau
|
|---|
| 45 | Aka hoki atu ano kia koutou.
|
|---|
| 46 |
|
|---|
| 47 | Whakina atu ana hoki taku whetu ki
|
|---|
| 48 | ana pononga-utu, e haere ana ki roto i a
|
|---|
| 49 | koutou, e whakawai ana ia koutou, e
|
|---|
| 50 | mea ana kia koutou " Tuhi tuhi! tuhi
|
|---|
| 51 | " tuhi! Kia matou pukapuka. Kei
|
|---|
| 52 | " konei he oranga mo a koutou whenua.
|
|---|
| 53 | " Ma reira hoki ka puta nui te moni kia
|
|---|
| 54 | " koutou. Ka pena tonu te nui o te
|
|---|
| 55 |
|
|---|
| 56 | " moni, me te hirere wai e maringi mai
|
|---|
| 57 | '' ana i runga i nga maunga."
|
|---|
| 58 |
|
|---|
| 59 | Katahi ano, ka tiro atu, E! Ka koa
|
|---|
| 60 | nga ngakau u tu hunga whakawai, a,
|
|---|
| 61 | mai ra.
|
|---|
| 62 |
|
|---|
| 63 | No taku kitenga atu i enei mahi he
|
|---|
| 64 | ki runga ki au, no tu mea, ko to koutou
|
|---|
| 65 | matua tenei i te ao nui, ku u koutou
|
|---|
| 66 | whenua, hei oranga mo koutou, ara, mo
|
|---|
| 67 | o koutou tamariki e tupu aku ana i rutu
|
|---|
| 68 | i te takiwa o tu Pakeha. Koia anu
|
|---|
| 69 | hoki te mea hei whakarangatira ia ratou
|
|---|
| 70 | hei whangai i a ratou, E mohio ana
|
|---|
| 71 | huki koutou ki nga tu tangata kaore
|
|---|
| 72 | nei o ratou whenua e haere noa aua i
|
|---|
| 73 | nga rori, a, kaore he taunga iho mona
|
|---|
| 74 | ki raro, a, matu noa ia. Na, E hika
|
|---|
| 75 | ma, ko taku mua, kia pena koutou inai-
|
|---|
| 76 | anei. Kaore he aroha e te tangata ke
|
|---|
| 77 | kia koutou. Kua hoatu e te Kawana-
|
|---|
| 78 | tanga he Karauna Karaati ki koutou,
|
|---|
| 79 |
|
|---|
| 80 | mo o koutou whenua. Puritia nga wahi
|
|---|
| 81 | hei oranga mo koutou. Ko nga wahi e
|
|---|
| 82 | toe ana, me he mea ka hiahia koutou ki
|
|---|
| 83 | te tuku, he huarahi marama ano mo
|
|---|
| 84 | tena. Kaua e tuku atu i o koutou
|
|---|
| 85 | whenua, ki etahi Komiti, ki etahi kaiti-
|
|---|
| 86 | aki noa iho ranei Kaua ano hoki e tuku
|
|---|
| 87 | i o koutou whenua i runga i nga ritenga
|
|---|
| 88 | Kamupene. Kia ki atu ahau kia kou-
|
|---|
| 89 | tou, he mate ano kei roto i ena mahi.
|
|---|
| 90 | Te mea tika anake ina ka hoko atu te
|
|---|
| 91 | whenua, me noti, me koura, me hirivva,
|
|---|
| 92 | Haere atu ana te whenua, haere mai ana
|
|---|
| 93 | te moni. Inakoa i runga i tetahi wha-
|
|---|
| 94 | kataua kia o koutou tupuna,' " Haere
|
|---|
| 95 | maaha, Waiho maaha." Tena, ko te
|
|---|
| 96 |
|
|---|
| 97 | tuku atu ki nga tangata ke noa iho wha-
|
|---|
| 98 | kahaere ai, kaore he tika mo koutou i
|
|---|
| 99 | roto. Ko te whenua te rawe i pahure?
|
|---|
| 100 |
|
|---|
| 101 |
|
|---|
| 102 |
|
|---|
| 103 | He Ture hou mo nga Kai-
|
|---|
| 104 | tiaki.
|
|---|
| 105 |
|
|---|
| 106 | He arai atu i te he.
|
|---|
| 107 |
|
|---|
| 108 |
|
|---|
| 109 |
|
|---|
| 110 | KUA kitea nuitia te he o te mea o to kai-
|
|---|
| 111 | tiaki. He nui nga tangata e mate ana i
|
|---|
| 112 | runga i tu ratou tukunga atu i o ratou
|
|---|
| 113 | whenua, taonga, ki etahi tangata hei tiaki
|
|---|
| 114 | ui. Kitea iho ana, tino pau atu aua whenua
|
|---|
| 115 | me nga huanga o roto i; ma kaitiaki. Ko
|
|---|
| 116 | nga tangata nona eke nga whenua, nga
|
|---|
| 117 | taonga, tino mate atu. Ko te mate hoki
|
|---|
| 118 | ra tenei, i tino poharu rawa atu nga ta-
|
|---|
| 119 | ngata nona tu whenua i runga i te whaka-
|
|---|
| 120 | haere he a nga kaitiaki.
|
|---|
| 121 |
|
|---|
| 122 | E ki ami te nupepa Pakeha, tu Herald
|
|---|
| 123 | o Turanga, kei te mohio noa atu nga ta-
|
|---|
| 124 | ngata o taua kainga ki nga mahi he i
|
|---|
| 125 | mahia e etahi o nga kaitiaki o Nui Tireni.
|
|---|
| 126 | E ki ana hoki taua niupepa, he nui rawa
|
|---|
| 127 | atu to mate o nga tangata nona nga
|
|---|
| 128 | whenua, ngu taonga, i runga i te pokanoa
|
|---|
| 129 | o nga kaitiaki ki te kai ngaro i nga moni
|
|---|
| 130 | u puta ana i roto i nga whenua nga taonga
|
|---|
| 131 | ranei e tiakina o ratou. Na, i tenei, ka
|
|---|
| 132 | titiro to Paremata a tenei tau, i enei he.
|
|---|
| 133 | Ka tu te Paremata, ia Mei ia Hune ranei e
|
|---|
| 134 | haere aku nei ka tahuri ratou ki te hanga
|
|---|
| 135 | i tetahi ritenga hou, mo tenei mahi, hei
|
|---|
| 136 | whakaora i nga tangata e tukuna atu ana
|
|---|
| 137 | o ratou whenua ki nga kaitiaki noa iho,
|
|---|
| 138 | kia taea ai hoki to titiro ki te tika ki te he
|
|---|
| 139 | ranei o nga mahi a nga kaitiaki noa iho.
|
|---|
| 140 |
|
|---|
| 141 | He whakaatu atu tenei ki nga Maori,
|
|---|
| 142 | tenei ano Te Tino Kaitiaki a te Kawana-
|
|---|
| 143 | tanga, he Kaitiaki mo Te Katoa, ara, mo
|
|---|
| 144 | nga tangata e mate wira-kore ana, mo nga
|
|---|
| 145 | tamariki e ona whanaunga kore ana, mo
|
|---|
| 146 | ngu whenua, me nga whenua taonga ranei
|
|---|
| 147 | kaore e mohiotia, nowai ranei, no wai
|
|---|
| 148 | ranei. Me hemea ka ho te mahi a taua
|
|---|
| 149 | Tino Kaitiaki ma te koroni tonu o Nui
|
|---|
| 150 | Tireni e utu to hunga no ratou te whenua
|
|---|
| 151 | tiaki i mahia hetia. Na, ko etahi kaitiaki
|
|---|
| 152 | noa iho, me he mea ka he o ratou, whaka-
|
|---|
| 153 | haere, mehemea ka tangohia ketia nga
|
|---|
| 154 | moni. mehemea kaore a ratou moni hei niu
|
|---|
| 155 | ia ratou hara, katahi ka tino mate rawa |
|---|
