source: main/trunk/model-cols/niupepa/import/01/text/01_4_3_12.txt@ 26201

kino ki nga tangata nei? Ko raua ra i he.
E ngari ra ko Te Pete Tua i te rawa no
te mete te tino rangatira manuwao o Wiwi
ia mohio aata ki nga tikanga ki nga
henga.
No te tau 1838 i u mai au a Te Pete Tua
e runga e te kaipuke nui i a  Wina ka 
hoe atu ia Marenu ki runga ki te kaipuke
ka ki atu ki a ia.  Ka pai te wenua nei hei
wenua mo Wiwi wakarongo mai ki taku
korero kia riro ai te wenua nei i a koe
npopo. Katahi ka tuku a Te Pete rua to
punga o tona kaipuke i Motuhata nu e
noho ana tawahi o te pa o Papete te
turanga o te kaipuke nei.
Ka tukua mau e Te Pete o tetahi o
ana apiha ki au me te pukapuka ka ki
mai E nui ana te riri o te Kingi a Wiwi,
ka ata me taku tutu ki nga tangata o Wiwi
mohe ki Tahia mo nga Mihanare Pikopo,
ka ki mai hoki i haere mai ia ki te rapu utu
kia hoatu ai e au aku moni, kia rua nga
mane o nga Tara Ka riri mai te tangata
ana kawe mate pukapuka ka mau
tona ringaringa ki tana Hoari ka mea mai
ki au. E He aha koe ka tutu ai ki tenei kawi
nui ki a Wiwi ? Heoi ano ka wakaaro
oku tangata me ake pea werohia au ki te
hoari o te tangata nei. Ka mea mai ratou ki
au, Haere e oma Ka mea mai ano taua
tangata o Wiwi ra, e ono tekau nga
manuwao o Wiwi meake rere mai.
Katahi ka wakaaro nga Mihinare oku
hoa atawai ano e mua nga tangata na
ratou au I wakaako ki te meinga a Te Ariki,
e atawai tonu nei ki au a homai tonu
nei i nga wakaaro pai ki au, ka ki mai
ratou ma ratou e rapu nga moni. No reira
nei ka wakaae atu au kia utua. Katahi ka
mutu te riri e tau apiha o Wiwi ka hoki
ki te kaipuke. Katahi au ka eke ki runga ki
te waka maori ka hoe ki Paopai kahore
au i hoe atu runga i te poti kei
mohiotia au, kei puritia e Tu Pete Tua.No muri
tata I au ka tonoa e Te Pete Rua ana hoia
ki Motuhuta rongo au te mea I tonoa ai
hei pupuri i au kia utua ai nga moni
ka tukua ai au e ratou. Heoi ano kahore
ata i mana i a ratou. Ka haere ata ki uta o
Papiete ki runga ki te Maunga, ka tahi
ka huihui mai taku iwi ki te tiaki i ata. Ko
te tikanga ra tenei o nga mahi nei, Tena
e pehea ana koe e te Kingi e tona iwi
nui E e wakaae ana koe, e wakapai ana
a nei koe ki te mahia e apiha ki au ki
a wahine e noho noa iho nei ?
Tenei hoki tetahi wahi ka wakapuakina
nei ana ki a koe. I te tau 1839, ka
tae mai ano tetahi kaipuke e Wiwi ko
Atemihi te ingoa ka paea ki runga ki
te kowatu I te Aharoa ka pakaru, kahore
m totona Na tetahi pakeha o Ingarangi
ko Eperia te ingoa nana i wakaora, rau
noa ata hoki nga tangata maori o toku iwi
e mahi tonu ana ki te papa I te wai te
ao to po, koia i ora ai, a ka tona ki uta,
e rua nga marama hanga tonu ana i te
pakaru o te kaipuke Heoi ano ka tua
matou i nga rakau papa ka hoatu ki te
rangatira o te kaipuke a maha noa ata
hoki nga mea i hoatu e matou hei hanga.
I taua kaipuke ka mahia ka oti ka
kokirihia te kaipuke ki te moana ka tika
katoa nga mea e te kaipuke mo te rerenga
atu ki waho ka purua nga pu repo katoa,
ka karangatia wakarerea aku tangata kia
huihui. Ka tohe mai ki au kia
wakakahoretia ana etahi o taku tikanga kia
wakarerea e matea te tikanga wakapono
o nga Mihinare, kia tango matou i ngra,
tikanga o Pikopo kia wakaturia e matou
te ware karakia mo Pikopo. E kore tenei
e taea te huna e te rangatira o taua
kaipuke, ahakoa te ki mai ia kahore otiia
wakapono. Tena e te kingi e wakapai ana
ranei koe taua mahi? E kahore oti te take
mo taku riri ki a Wiwi ?
(Taihoa ka korerotia te toenga o tenei pukapuka
Ta te mea kua tatua, kua wakaritea te
murunga a Parihoro a te Koukou ma i
Matakana.
Heoi ano ka mutu te tohe atu te ki o te
Kawana ratou, ka kia mohio nga tangata
katoa ka wakakahoretia nei e te Kawana
pukapuka mo ratou i tuhituhia ra e ia au
te waru o nga ra o Hanueri.
CHRISTOPHER FULTON, Kaita o te Kawana.