1 | MATARIKI.
|
---|
2 |
|
---|
3 |
|
---|
4 |
|
---|
5 | " KO IA HE TARINGA ONA HEI WHAKARONGO ME WHAKARONGO."
|
---|
6 |
|
---|
7 | NO. 1. SUPPLEMENT TO THE " AUCKLAND FREE LANCE," APRIL 23, 1881.
|
---|
8 |
|
---|
9 |
|
---|
10 |
|
---|
11 | MATARIKI
|
---|
12 |
|
---|
13 | APERIRA 23, 1881.
|
---|
14 |
|
---|
15 |
|
---|
16 |
|
---|
17 | Ko ahau, ko MATARIKI, te whetu o te
|
---|
18 | ahiahi, e tarewa atu nei i runga i te pae,
|
---|
19 |
|
---|
20 | e titiro atu ana, e whakina atu ana tau
|
---|
21 |
|
---|
22 | whetu ki nga mahi a nga Kaiwhakamate
|
---|
23 |
|
---|
24 | i a koutou whenua. E ara tonu ana
|
---|
25 | ahau i te ra, i te po, e heteri aua ahau, i
|
---|
26 | nga mahi kino, e mahi ana ki runga ki a
|
---|
27 | koutou whenua. E karanga atu ana
|
---|
28 | hoki ahau. Aue! E hika ma E! Ka
|
---|
29 | mate koutou! Ka mate koutou! Ara
|
---|
30 | o koutou whenua.
|
---|
31 |
|
---|
32 | E rite ana ki tetahi pukapuka u kore-
|
---|
33 | rotia ana e koutou, i pena taku mohio-
|
---|
34 | tanga ki to korero kia koutou i nga wha-
|
---|
35 | kaaro a nga kaiwhakamate i o koutou
|
---|
36 | whenua.
|
---|
37 |
|
---|
38 | I roto i nga tau kua pahure ake noi
|
---|
39 | he nui nga mate mo nga whenua i kitea
|
---|
40 | atu. I kitea atu e au nga tane, nga
|
---|
41 | wahine, nga tamariki, nga pani, nga
|
---|
42 | pouaru e tuku atu ana o ratou whenua
|
---|
43 | ki te ringaringa o tetahi tangata ke pu-
|
---|
44 | puri ai. Kia ki atu ahau, kaore e mau
|
---|
45 | Aka hoki atu ano kia koutou.
|
---|
46 |
|
---|
47 | Whakina atu ana hoki taku whetu ki
|
---|
48 | ana pononga-utu, e haere ana ki roto i a
|
---|
49 | koutou, e whakawai ana ia koutou, e
|
---|
50 | mea ana kia koutou " Tuhi tuhi! tuhi
|
---|
51 | " tuhi! Kia matou pukapuka. Kei
|
---|
52 | " konei he oranga mo a koutou whenua.
|
---|
53 | " Ma reira hoki ka puta nui te moni kia
|
---|
54 | " koutou. Ka pena tonu te nui o te
|
---|
55 |
|
---|
56 | " moni, me te hirere wai e maringi mai
|
---|
57 | '' ana i runga i nga maunga."
|
---|
58 |
|
---|
59 | Katahi ano, ka tiro atu, E! Ka koa
|
---|
60 | nga ngakau u tu hunga whakawai, a,
|
---|
61 | mai ra.
|
---|
62 |
|
---|
63 | No taku kitenga atu i enei mahi he
|
---|
64 | ki runga ki au, no tu mea, ko to koutou
|
---|
65 | matua tenei i te ao nui, ku u koutou
|
---|
66 | whenua, hei oranga mo koutou, ara, mo
|
---|
67 | o koutou tamariki e tupu aku ana i rutu
|
---|
68 | i te takiwa o tu Pakeha. Koia anu
|
---|
69 | hoki te mea hei whakarangatira ia ratou
|
---|
70 | hei whangai i a ratou, E mohio ana
|
---|
71 | huki koutou ki nga tu tangata kaore
|
---|
72 | nei o ratou whenua e haere noa aua i
|
---|
73 | nga rori, a, kaore he taunga iho mona
|
---|
74 | ki raro, a, matu noa ia. Na, E hika
|
---|
75 | ma, ko taku mua, kia pena koutou inai-
|
---|
76 | anei. Kaore he aroha e te tangata ke
|
---|
77 | kia koutou. Kua hoatu e te Kawana-
|
---|
78 | tanga he Karauna Karaati ki koutou,
|
---|
79 |
|
---|
80 | mo o koutou whenua. Puritia nga wahi
|
---|
81 | hei oranga mo koutou. Ko nga wahi e
|
---|
82 | toe ana, me he mea ka hiahia koutou ki
|
---|
83 | te tuku, he huarahi marama ano mo
|
---|
84 | tena. Kaua e tuku atu i o koutou
|
---|
85 | whenua, ki etahi Komiti, ki etahi kaiti-
|
---|
86 | aki noa iho ranei Kaua ano hoki e tuku
|
---|
87 | i o koutou whenua i runga i nga ritenga
|
---|
88 | Kamupene. Kia ki atu ahau kia kou-
|
---|
89 | tou, he mate ano kei roto i ena mahi.
|
---|
90 | Te mea tika anake ina ka hoko atu te
|
---|
91 | whenua, me noti, me koura, me hirivva,
|
---|
92 | Haere atu ana te whenua, haere mai ana
|
---|
93 | te moni. Inakoa i runga i tetahi wha-
|
---|
94 | kataua kia o koutou tupuna,' " Haere
|
---|
95 | maaha, Waiho maaha." Tena, ko te
|
---|
96 |
|
---|
97 | tuku atu ki nga tangata ke noa iho wha-
|
---|
98 | kahaere ai, kaore he tika mo koutou i
|
---|
99 | roto. Ko te whenua te rawe i pahure?
|
---|
100 |
|
---|
101 |
|
---|
102 |
|
---|
103 | He Ture hou mo nga Kai-
|
---|
104 | tiaki.
|
---|
105 |
|
---|
106 | He arai atu i te he.
|
---|
107 |
|
---|
108 |
|
---|
109 |
|
---|
110 | KUA kitea nuitia te he o te mea o to kai-
|
---|
111 | tiaki. He nui nga tangata e mate ana i
|
---|
112 | runga i tu ratou tukunga atu i o ratou
|
---|
113 | whenua, taonga, ki etahi tangata hei tiaki
|
---|
114 | ui. Kitea iho ana, tino pau atu aua whenua
|
---|
115 | me nga huanga o roto i; ma kaitiaki. Ko
|
---|
116 | nga tangata nona eke nga whenua, nga
|
---|
117 | taonga, tino mate atu. Ko te mate hoki
|
---|
118 | ra tenei, i tino poharu rawa atu nga ta-
|
---|
119 | ngata nona tu whenua i runga i te whaka-
|
---|
120 | haere he a nga kaitiaki.
|
---|
121 |
|
---|
122 | E ki ami te nupepa Pakeha, tu Herald
|
---|
123 | o Turanga, kei te mohio noa atu nga ta-
|
---|
124 | ngata o taua kainga ki nga mahi he i
|
---|
125 | mahia e etahi o nga kaitiaki o Nui Tireni.
|
---|
126 | E ki ana hoki taua niupepa, he nui rawa
|
---|
127 | atu to mate o nga tangata nona nga
|
---|
128 | whenua, ngu taonga, i runga i te pokanoa
|
---|
129 | o nga kaitiaki ki te kai ngaro i nga moni
|
---|
130 | u puta ana i roto i nga whenua nga taonga
|
---|
131 | ranei e tiakina o ratou. Na, i tenei, ka
|
---|
132 | titiro to Paremata a tenei tau, i enei he.
|
---|
133 | Ka tu te Paremata, ia Mei ia Hune ranei e
|
---|
134 | haere aku nei ka tahuri ratou ki te hanga
|
---|
135 | i tetahi ritenga hou, mo tenei mahi, hei
|
---|
136 | whakaora i nga tangata e tukuna atu ana
|
---|
137 | o ratou whenua ki nga kaitiaki noa iho,
|
---|
138 | kia taea ai hoki to titiro ki te tika ki te he
|
---|
139 | ranei o nga mahi a nga kaitiaki noa iho.
|
---|
140 |
|
---|
141 | He whakaatu atu tenei ki nga Maori,
|
---|
142 | tenei ano Te Tino Kaitiaki a te Kawana-
|
---|
143 | tanga, he Kaitiaki mo Te Katoa, ara, mo
|
---|
144 | nga tangata e mate wira-kore ana, mo nga
|
---|
145 | tamariki e ona whanaunga kore ana, mo
|
---|
146 | ngu whenua, me nga whenua taonga ranei
|
---|
147 | kaore e mohiotia, nowai ranei, no wai
|
---|
148 | ranei. Me hemea ka ho te mahi a taua
|
---|
149 | Tino Kaitiaki ma te koroni tonu o Nui
|
---|
150 | Tireni e utu to hunga no ratou te whenua
|
---|
151 | tiaki i mahia hetia. Na, ko etahi kaitiaki
|
---|
152 | noa iho, me he mea ka he o ratou, whaka-
|
---|
153 | haere, mehemea ka tangohia ketia nga
|
---|
154 | moni. mehemea kaore a ratou moni hei niu
|
---|
155 | ia ratou hara, katahi ka tino mate rawa |
---|